Per 1 juli 2017 is de Veegwet wonen in werking getreden (Stb. 2017/25). Deze wet brengt een aantal technische wijzigingen en een aantal wijzigingen met beperkte beleidsmatige gevolgen aan in onder andere de Woningwet. Voor woningcorporaties heeft dit tot gevolg dat de in de praktijk gebruikelijke ‘raad van toezicht’ wordt gewijzigd in ‘raad van commissarissen’.

Voor de juridische kwalificatie maakt de naamgeving strikt genomen niet uit. Ook een toezichthoudend orgaan dat wordt aangeduid als ‘raad van toezicht’ kan een raad van commissarissen zijn in de zin van de wet: wanneer in de statuten een orgaan van de rechtspersoon wordt ingesteld en daarbij aan dat orgaan de taak wordt toegekend om toezicht te houden op het beleid van het bestuur en op de algemene gang van zaken in de rechtspersoon en de daaraan verbonden onderneming of organisatie, is dat orgaan een raad van commissarissen in de zin van de wet. Let wel: een orgaan dat alleen de taak heeft om bijvoorbeeld toezicht te houden op de financiële gang van zaken of het bestuur te adviseren, is echter geen raad van commissarissen in de zin van de wet.

Ondanks dat de juridische kwalificatie voor de naamgeving geen verschil maakt, is de wetgever van mening dat het voor de duidelijkheid beter is het in de Woningwet gehanteerde ‘raad van toezicht’ te wijzigen naar ‘raad van commissarissen’. De wetgever loopt hiermee alvast vooruit op de voorgestelde Wet bestuur en toezicht rechtspersonen. Goed om hier alvast eens kort naar te kijken.

Het voorstel tot de Wet bestuur en toezicht rechtspersonen is op dit moment nog in behandeling bij de Tweede Kamer. Met het wetsvoorstel wordt beoogd de regeling voor bestuur en toezicht bij de verschillende rechtspersonen aan te vullen en te verduidelijken. Het voorstel richt zich hierbij met name op stichtingen en verenigingen, vaak als rechtsvorm gebruikt door woningcorporaties. Hoewel woningcorporaties reeds werken met een toezichthoudend orgaan, ontbreekt daartoe een uitdrukkelijke wettelijke grondslag. Met de Wet bestuur en toezicht rechtspersonen wordt een wettelijke grondslag voor de raad van commissarissen bij de vereniging en stichting geïntroduceerd.

Verder wordt met dit wetsvoorstel op drie punten meer helderheid verschaft voor de raad van commissarissen bij een vereniging of stichting. Het gaat dan om:

1. de uitgangspunten die commissarissen bij de vervulling van hun taak in acht moeten nemen;
2. de positie van commissarissen met een tegenstrijdig belang; en
3. de regels over aansprakelijkheid van commissarissen.

De wetgever realiseert dit door de regels die op deze punten al gelden voor de B.V. en de N.V., over te hevelen naar het algemene gedeelte van Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek. De regels die op dit punt al gelden voor de B.V. en de N.V. komen hierdoor ook te gelden voor stichtingen en verenigingen. Het is hierbij niet de bedoeling van de wetgever om bestaande structuren te wijzigen, maar om het reeds geldende juridisch kader te verduidelijken.

Hiernaast introduceert het wetsvoorstel de wettelijke mogelijkheid voor verenigingen en stichtingen om een monistisch bestuursysteem te hanteren. Bij een monistisch bestuursysteem bestaat er geen afzonderlijk toezichthoudend orgaan, maar wordt de toezichthoudende functie vervuld door niet-uitvoerende bestuurders. Voor de N.V. en de B.V. bestaat deze mogelijkheid al sinds 2013. Als het wetsvoorstel wordt aangenomen, dan zullen ook verenigingen en stichtingen deze keuze kunnen maken. Gebleken is dat verschillende verenigingen en stichtingen hier in de praktijk al mee werken. Het wetsvoorstel zal hiervoor een uitdrukkelijke wettelijke grondslag gaan bieden.

Als gezegd is het wetsvoorstel momenteel nog in behandeling bij de Tweede Kamer. Het is dus nog afwachten of en in welke vorm dit voorstel daadwerkelijk in werking zal treden en welke gevolgen dit precies voor woningcorporaties zal gaan hebben. Een ding staat echter wel al vast: sinds 1 juli 2017 heet de ‘raad van toezicht’ bij woningcorporaties de ‘raad van commissarissen’.