Sinds 1 juli 2016 is elke werkgever bij wie minstens 50 mensen werken op grond van de wet Huis voor klokkenluiders (“wet HvK”) verplicht een interne meldregeling voor misstanden (hierna: “klokkenluidersregeling”) te hebben. Voor zorgorganisaties is dit echter niets nieuws onder de zon. Zorgorganisaties dienen namelijk al sinds 2010 verplicht over een algemeen bekend gemaakte Klokkenluidersregeling te beschikken (zie hiervoor artikel 3.1.5. van de Zorgbrede Governancecode 2010). Om zorgorganisaties te helpen bij het geven van invulling aan de verplichting tot het beschikken over- en toepassen van een meldings- en klokkenluidersregeling, heeft de vereniging Brancheorganisaties Zorg (“BoZ”) in 2010 een model klokkenluidersregeling uitgebracht (BoZ-modelklokkenluidersregeling). De BoZ-modelklokkenluidersregeling wordt geregeld geactualiseerd.

Aangezien de BoZ-modelklokkenluidersregeling niet geënt was op de wet HvK en de Governancecode Zorg 2017, heeft BoZ op 1 oktober 2016 een nieuwe BoZ-modelklokkenluidersregeling (versie oktober 2016) beschikbaar gesteld. De BoZ-modelklokkenluidersregeling is in juli 2017 voor het laatste geactualiseerd.

In de laatste BoZ-modelklokkenluidersregeling (versie juli 2017) was onder meer opgenomen dat het melden van een vermoeden van een misstand bij een andere zorgorganisatie intern moest worden gemeld in de eigen zorgorganisatie. De reden hiervoor is drieledig, namelijk dat:

• De melder dan in overleg met zijn/haar eigen organisatie kan besluiten wat er met het vermoeden van de misstand in de andere organisatie dient te gebeuren
• De rechtsbescherming voor de melder wordt geregeld in de Klokkenluidersregeling van zijn/haar eigen organisatie en niet door de regeling van de andere organisatie
• Het op voorhand niet te zeggen is of de andere organisatie wel een Klokkenluidersregeling heeft (denk bijvoorbeeld aan kleine organisaties met minder dan 50 werknemers waarvoor geen wettelijke verplichting tot het instellen van een Klokkenluidersregeling geldt) en wat daar dan in geregeld is.

Op  8 januari 2018 is de BoZ-modelklokkenluidersregeling (versie juli 2017) geactualiseerd. Reden daarvoor was onder meer dat het Huis voor Klokkenluiders de BoZ heeft verzocht om in de modelregeling op te nemen dat de werknemer die een vermoeden heeft van een misstand in een andere organisatie dit naar keuze kan melden bij de eigen organisatie of de andere organisatie, omdat dit beter aansluit op de wet HvK. BoZ heeft gehoor gegeven aan dit verzoek door in art. 3 van de BOZ-modelklokkenluidersregeling (versie juli 2017) te verhelderen dat de melder bij het vermoeden van een misstand in een andere organisatie kan kiezen om dat volgens de eigen interne procedure te doen of rechtstreeks bij die andere organisatie, volgens de daar geldende klokkenluidersregeling. Voordeel daarvan is dat deze andere organisatie direct op de hoogte wordt gebracht van het vermoeden van een misstand.

De andere belangrijkste andere wijzigingen ten opzichte van het model van juli 2017 zijn:

• In de toelichting is veel explicieter aangegeven dat de instelling de keuze heeft om (naast de vertrouwenspersoon) ‘iedere leidinggevende’ of alleen de raad van bestuur als meldinstantie aan te wijzen. Zie hiervoor de toelichting omtrent de Rol Raad van Bestuur/Raad van Toezicht
• In de toelichting is veel explicieter aangegeven dat, behoudens een aantal wettelijke verplichtingen, het voor werknemers niet verplicht is om het vermoeden van een misstand te melden
• De redactie is verbeterd.

Het verdient aanbeveling om uw klokkenluidersregeling naast de BoZ-modelklokkenluidersregeling (versie januari 2018) te leggen en (waar nodig) naar eigen inzicht verder uit te werken en/of aan te passen. Aanbevelenswaardig voor iedere zorgorganisatie is in ieder geval om, in lijn met de BoZ-modelklokkenluidersregeling (versie januari 2018) duidelijk(er) te maken dat de melder bij het vermoeden van een misstand in een andere organisatie kan kiezen om dat volgens de eigen interne procedure te doen of rechtstreeks bij die andere organisatie, volgens de daar geldende klokkenluidersregeling.