Artikel 2.5.2 van de Governancecode Zorg bepaalt dat de zorgorganisatie over een klokkenluidersregeling voor het melden van (vermoedens van) misstanden moet beschikken. De klokkenluidersregeling dient openbaar en algemeen vindbaar te zijn.

De brancheorganisaties in de zorg hebben een nieuw model voor een klokkenluidersregeling (versie juli 2017) opgesteld. Deze regeling draagt eraan bij dat zorgorganisaties zorgvuldig omgaan met een (vermoeden van een) misstand. In deze regeling komt tot uitdrukking dat melders van een (vermoeden van een) misstand die te goeder trouw handelen, bescherming genieten.

Op grond van de Wet Huis voor klokkenluiders (wet HvK) kan iedere werkgever of werknemer een melding van een (vermoeden van) een misstand doen bij het Huis voor klokkenluiders (www.huisvoorklokkenluiders.nl). Ieder organisatie met in de regel meer dan 50 werknemers dient op basis van de wet HvK over een interne klokkenluidersregeling te beschikken. In een interne klokkenluidersregeling moet in ieder geval:

• de wijze waarop met de interne melding wordt omgegaan, worden vastgelegd
• worden omschreven wanneer sprake is van een vermoeden van een misstand met inachtneming van de definitie van een vermoeden van een misstand als bedoeld in deze wet
• worden vastgelegd bij welke daartoe aangewezen functionaris of functionarissen het vermoeden van een misstand kan worden gemeld
• de verplichting voor de werkgever worden opgenomen de melding vertrouwelijk te behandelen, indien de werknemer hierom heeft verzocht
• worden vastgelegd dat de werknemer de mogelijkheid heeft om een adviseur in vertrouwen te raadplegen over een vermoeden van een misstand.

Voor iedere organisatie is een voorziening voor het intern melden van een vermoeden van een misstand een belangrijk instrument om misstanden tijdig te signaleren en, zo nodig, (maatschappelijke) verantwoordelijkheid te nemen. Een klokkenluidersregeling draagt bij aan een open en veilige organisatiecultuur en is van positieve invloed op het gedrag van medewerkers. Twee belangrijke pijlers van zowel de per 1 januari 2017 vernieuwde Governancecode Zorg als ook de per 1 januari 2017 vernieuwde Nederlandse Corporate Governance Code.

Voor iedere zorgorganisatie geldt – ongeacht het aantal werknemers – dat deze over een klokkenluidersregeling dient te beschikken. Het verdient aanbeveling dat zorgorganisaties de door de brancheorganisaties in de zorg opgestelde modelregeling naar eigen inzicht uitwerken en/of aanpassen. Afhankelijk van de gekozen ondernemingsvorm (met of zonder algemene vergadering), de grootte van de zorgorganisatie (van kleine zorginstelling tot umc’s) en de ondernemingsactiviteiten (van algemeen tot medisch-specialistische zorg) dient de regeling op te maat te worden gemaakt voor de betreffende zorginstelling.